فارسی
العربية
بیهوشی چیست؟
بیهوشی یا آنستزیا (Anesthesia) زمانی استفاده می‌شود که از احساس درد در زمان انواع جراحی، جلوگیری نماید. بیهوشی به روش‌های متفاوت انجام می‌گیرند. برخی از داروهای بیهوشی بخش‌های خاصی از بدن را بی‌حس می‌کنند و برخی دیگر باعث می‌شوند که بیمار به خواب موقت رفته و در زمان انجام جراحی دردی احساس نکند.
انواع روش‌های بیهوشی
بیهوشی موضعی و عمومی (general and local Anesthesia) باید توسط تیم بیهوشی و به سرپرستی پزشکان متخصص بیهوشی انجام گیرد. با استفاده از روش‌های مختلف بیهوشی انتقال سیگنال‌های حسی از اعصاب به مراکز مختلف مغز مسدود می‌گردد. در ادامه به برخی از روش‌های بیهوشی اشاره خواهیم کرد:
بی‌حسی موضعی
با استفاده از این روش، بخش و ناحیه کوچکی از بدن بی‌حس شده و درنتیجه فرد در زمان عمل بیدار و هوشیار می‌باشد. به طور معمول در برخی عمل‌های چشمی مانند آب مروارید (کاتاراکت)، برخی عمل‌های زیبایی مانند تزریق بوتاکس، بلفاروپلاستی و... از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.
بی‌حسی منطقه‌ای
بی‌حسی منطقه‌ای (local) در سطح وسیع‌تری از بدن استفاده می‌گردد. در این روش اعصاب، بی‌حس و احساس درد در قسمت‌های بزرگ‌تر بدن مسدود می‌گردد و درنتیجه فرد در هوشیاری و بدون درد عمل می‌شود. این روش انواع مختلفی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
بلاک نخاعی: داروهای بی‌حسی به صورت مستقیم در کیسه‌ای که طناب نخاعی را احاطه کرده است، تزریق می‌شود.
اپیدورال: داروهای بیهوشی به قسمت پایین کمر و خارج از کیسه نخاعی تزریق می‌گردد.
معمولا از این روش‌ها برای کاهش درد سزارین و یا جراحی ستون فقرات، لگن و زانو استفاده می‌شود.
بیهوشی عمومی
در این روش بیمار به صورت کامل بیهوش شده و هیچ‌گونه دردی احساس نمی‌کند. در بیهوشی عمومی (general) فرد به یک خواب عمیق فرو رفته و به هیچ عنوان هوشیار نمی‌باشد. معمولا در برخی جراحی‌های تهاجمی مانند جراحی‌های بینی، جراحی‌های مغز، قفسه سینه، شکم و... استفاده می‌شود.
استفاده از داروهای آرام بخش
در این روش بیهوشی، بیمار به خواب فرو می‌رود، اما می‌توان او را به راحتی هوشیار کرد. معمولا از این روش در برخی کولونوسکوپی‌ها استفاده می‌شود.
نکات مهم
به یاد داشته باشید، انتخاب روش بی‌حسی و بیهوشی به موارد گوناگونی بستگی دارد که با نظر پزشک معالج و متخصص بیهوشی انتخاب می‌گردد.
قبل از انجام جراحی، متخصص بیهوشی تاریخچه پزشکی، شیوه زندگی و کلیه داروهای مصرفی فرد را بررسی می‌کند تا احتمال بروز خطرات و عوارض عمل را به حداقل برساند.
به طور کلی، افراد مبتلا به انواع بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، سابقه تشنج و یا اختلالات عصبی باید قبل از انجام عمل توسط متخصص بیهوشی معاینه و بررسی شوند. همچنین، افراد مبتلا به اضافه وزن زیاد نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
بیهوشی و جراحی‌های چشمی
در بسیاری از عمل‌های چشمی معمولا به صورت موضعی چشم بی‌حس می‌شود. به طور مثال، عمل‌های لیزری چشم نیاز به بیهوشی ندارد و تنها به صورت موقت بی‌حس می‌گردد. اما برخی دیگر از جراحی‌های چشمی نیاز به بیهوشی کامل (عمومی) دارند. هدف از انجام بیهوشی عمومی در جراحی‌های چشم، کاهش یا عدم احساس درد، کنترل حرکات چشم و ... می باشد.
همانطور که قبلا اشاره شد، افراد مبتلا به بیماریهای مزمن توسط متخصص بیهوشی بررسی می‌شوند تا در صورت انجام بیهوشی عمومی، عوارض عمل کاهش یابد و یا درگیر مشکلات جدی‌تر نشوند.
به عنوان مثال ممکن است در زمان انجام عمل و یا پس از آن، مواردی مانند افت شدید فشار خون، اختلال و یا آریتمی (ریتم نامنظم ضربان قلب) اتفاق بیفتد. شناسایی و پیشگیری از این موارد در معاینات قبل از عمل توسط متخصص بیهوشی صورت می‌گیرد. در صورت تشخیص مورد خاص در معاینات، فرد را جهت اطمینان از وضعیت و سلامت قلب به متخصص قلب ارجاع می‌دهند. این معاینات برای افرادی که ممکن است انجام عمل برای آن‌ها خطر آفرین و یا دارای ریسک بالا باشد، اجباری می‌باشد. این امر باعث کاهش آمار حوادث ناخواسته در زمان عمل به شدت کاهش یابد.
متخصصان بیهوشی ما در کلینیک تخصصی قلب و بیهوشی بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی بینا با استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات روز دنیا به صورت تخصصی سلامت قلب بیماران را قبل از انجام هر گونه جراحی، مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهند.
بنابراین در صورت توصیه متخصص بیهوشی جهت مراجعه به پزشک قلب، بهتر است برای حفظ سلامت خود در زمان عمل این کار را انجام دهید، زیرا این امر رابطه مستقیمی با سلامت شما دارد.
در ادامه به برخی از این معاینات می‌پردازیم:
• معاینه کامل قلب بیمار، دریافت شرح حال و نوار قلب و در صورت نیاز اکوکاردیوگرافی و یا سونوگرافی قلب
• تست ورزش در صورت مشاهده علائم خاص و مشکلات قلبی با وجود نوار قلب سالم و بدون تغییرات
به خاطر داشته باشید
• در مواردی که در نوار قلب، نشانه‌های بیماریهای قلبی مشاهده شود و فرد به علت سن بالا و یا ابتلا به برخی بیماری‌ها قادر به انجام تست ورزش نباشد، از روش‌های دیگر برای بررسی قلب و عروق استفاده می‌شود. از جمله این روش‌ها می‌توان به اسکن قلبی و یا سی تی آنژیوگرافی اشاره کرد. به این ترتیب در صورت گرفتگی قلب و عروق آن، اقدامات متناسب اتخاذ می‌گردد.
• در مواردی که جراحی سنگین و مدت زمان انجام آن طولانی می‌باشد، بررسی و معاینات دقیق قلبی ضروری است.
• در افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت، نارسای‌های کلیوی و... ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی بالاتر است. این امر حتی در انجام جراحی‌های کوچک نیز حائز اهمیت می‌باشد.
عوامل تاثیرگذار در بروز مشکلات قلبی در زمان عمل
بالا رفتن احتمال بروز مشکلات و نارسایی‌های قلبی در زمان عمل به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• سن
• نوع جراحی
• مدت زمان و نوع بیهوشی
• وجود بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون بالا، نارسایی‌های کلیوی و...
• سابقه انواع بیماری‌ها و نارسایی‌های قلبی مانند انسداد عروق کرونری، بیماریهای دریچه قلب و...
• وجود علائمی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس
• مصرف برخی داروها مانند آسپرین، وارفارین و...
عمل آب مروارید (کاتاراکت)
با توجه به نظر و تشخیص متخصص چشم، درمان آب مروارید به طور معمول با استفاده از بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. ممکن است در موارد خاصی که بیمار همکاری لازم را در زمان عمل ندارد، از بیهوشی عمومی استفاده شود. مواردی مانند: کودکان و افراد مبتلا به بیماریهای عصبی یا روحی
مزایای استفاده از بی‌حسی در عمل آب مروارید
در عمل آب مروارید با بی حسی، نیازی به تزریق دارو در چشم نبوده و با استفاده از قطره‌های بی‌حس کننده، انجام می‌گیرد.
کلام آخر
به خاطر داشته باشید، هنگام جراحی کلیه علائم حیاتی بیمار مانند ضربان قلب، فشار خون، تنفس، میزان اکسیژن و... به صورت منظم توسط تیم بیهوشی و با استفاده از مجهزترین دستگاه‌های روز دنیا مانیتور و بررسی می‌گردد. در روش بی‌حسی موضعی یا منطقه‌ای، برای کاهش اضطراب و از بین بردن درد، به فرد داروهای آرام بخش و ضد درد تزریق می‌شود. در زمان انجام عمل، پزشک با بیمار صحبت می‌کند و ممکن است دستوراتی برای انجام بهتر عمل به او بدهد و بیمار به راحتی و بدون درد، قادر به انجام دستورات می‌باشد.
