فشار چشم بالا چیست؟
فشار چشم بالا (IOP: Intraocular pressure) در واقع به فشار ناشی از تولید مایع داخل چشم و همچنین تغییرات بوجود آمده در حجم ماهیچههای اطراف آن اطلاق میشود. اندازهگیری فشار داخل چشم، یک روش تشخیصی بیماری آب سیاه (گلوکوم) میباشد. در صورتی که فشار چشم شما به هر دلیلی افزایش یافت، باید به در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه نمایید.
اگر مسیر خروج مایع زلالیه که داخل چشمها در جریان است، به هر دلیلی مسدود یا با اختلال مواجه شود فشار داخل چشم بالا میرود. اگر این عدد از 21 میلیمتر جیوه فراتر رفت شخص با فشار چشم بالا مواجه میشود. در صورتی که فشار چشم به درستی کنترل و درمان نشود، میتواند به عصب بینایی آسیب وارد کرده و باعث بروز بیماریهایی مانند آب سیاه گردد.
چه چیزی باعث بالا رفتن فشار چشم میشود؟
ترشح بیش از حد، انسداد و یا مشکلات دیگر در سیستم تخلیه مایعات چشم یا زاویه محفظه قدامی که بین عنبیه و قرنیه قرار دارد، باعث ایجاد و تجمع فشار و مایعات داخل چشمی میشود. بالا رفتن فشار چشمها علتهای مختلفی دارد که برخی از آنها به شرح زیر میباشد:
- محفظه قدامی باز است، اما به درستی تخلیه نمیشود.
- تکههای رنگدانه یا پروتئین زاویه تخلیه مایعات را مسدود کردهاند.
- تومورهای چشمی زاویه را مسدود میکنند.
- چشم از قبل آسیب دیده است.
آیا استرس میتواند این بیماری را شدت بخشد؟
برخی از مطالعات اخیر نشان دادهاند که استرس میتواند فشار داخل چشم را افزایش دهد.
در اول مقاله ذکر کردیم، بالا رفتن فشار چشم باعث آسیب به اعصاب بینایی در پشت چشمها و بروز بیماری گلوکوم میشود که در نهایت باعث بروز مشکلات بینایی و حتی نابینایی شود. اعصاب بینایی در چشمها مستقیما به مغز متصل و سیگنالهای الکتریکی که در مغز به تصویر تبدیل میشوند را منتقل میکنند.
عوامل خطر
برخی فاکتورهای خطر میتوانند احتمال بالا رفتن فشار چشم را افزایش دهند:
- سن بالای 40 سال
- برخی نژادها
- جنسیت
- تجمع و کاهش تخلیه مایعات درون چشم
- مصرف برخی داروها مانند داروهای استروئیدی
- آسیب فیزیکی به چشم و یا عملهای چشمی
- برخی بیماریهای ژنتیکی
- داشتن سابقه بیماری آب سیاه و فشار چشم بالا در خانواده
- فشارخون بالا و پایین
- بیماری دیابت
- نزدیکبینی شدید
- نازک بودن قرنیه
- خونریزی در سر عصب بینایی
- سندروم پراکندگی رنگدانه که رنگدانه عنبیه پوسته شده و سیستم تخلیه مایعات چشم با این پوستهها مسدود میشوند.
- سندروم لایهبرداری کاذب که تکههای پروتئین در اندامها از جمله چشم تجمع پیدا میکنند.
علائم و نشانههای فشار چشم بالا چیست؟
فشار چشم بالا معمولا علامت و نشانهای ندارد و تنها با معاینه چشم پزشک تشخیص داده میشود. برخی از مشکلات چشم ممکن است سردرد و یا سرگیجه ایجاد کنند؛ اما در فشار چشم بالا این مشکلات دیده نمیشود. به همین علت، معاینات منظم چشم پزشکی بسیار حائز اهمیت است. گاهی اوقات ممکن است فرد در هنگام حرکت دادن و یا لمس چشم، احساس درد کند.
این بیماری چگونه تشخیص داده میشود؟
چشم پزشکان با انجام معاینات و آزمایشهای کامل و همچنین تصویربرداریهای دقیق چشمی، فشار چشم را بررسی میکنند. در ادامه به بررسی برخی از این آزمایشات میپردازیم:
- گونیوسکوپی (Gonioscopy)
این آزمایش درستی عملکرد سیستم تخلیه چشم یا زاویه محفظه قدامی را بررسی میکند. در این روش از یک عدسی مخصوص و دستگاه اسلیت لمپ استفاده میشود.
- پاکیمتری (pachymetry)
با استفاده از این روش ضخامت قرنیه را اندازهگیری میکنند.
- تونومتری (Tonometry)
این آزمایش فشار داخلی چشم را اندازهگیری میکند.
- تست میدان بینایی (Visual field test)
برای بررسی میدان دید افراد از این روش استفاده میشود.
- توموگرافی انسجام نوری (Optical coherence tomography)
در این آزمایش، سلامت بافت عصب بینایی بررسی میشود.
درمان
گاهی اوقات ممکن است چشم پزشک در نوبتهای مختلف وضعیت و فشار چشمها را تحت نظر بگیرد و داروهای کاهش دهنده فشار چشم نیز تجویز کند. چشم پزشک با انجام معاینات و آزمایشهای منظم، فشار داخل چشمها را کنترل کند.
بسیاری از عوامل خطر این بیماری، مواردی تقریبا غیر قابل اصلاح هستند؛ با این حال میتوان برای حفظ سلامت و کاهش عوارض فشار چشمها، برخی از اقدامات زیر را انجام داد:
معاینات چشم پزشکی: انجام این معاینات برای تشخیص زود هنگام مشکلات و بیماریهای چشمی بسیار مهم و مفید است.
ترک سیگار: سیگار برای سلامت چشمها مضر است. افراد میتوانند با چشم پزشک برای دریافت راهنمایی و کمک برای ترک سیگار مشورت کنند.
حفظ سلامت چشمها: با انجام برخی اقدامات میتوان از چشمها بهتر محافظت کرد: استفاده از عینک آفتابی استاندارد بسیار کمک کننده است. هنگام کار و ورزشهای تماسی از لباس و ابزارهای محافظ چشم استفاده کنید. آگاهی از سابقه ابتلا به بیماریهای چشمی در خانواده مثل گلوکوم یا دژنراسیون ماکولا نیز بسیار مهم است. هنگام استفاده طولانی مدت از کامپیوتر، تلویزیون و گوشی قانون 20-20 را رعایت کنید؛ یعنی هر 20 دقیقه به مدت 20 ثانیه به دورترین ناحیه اتاق نگاه کنید. مراقب باشید تا چشمهایتان عفونت نکنند. به خصوص هنگام استفاده از لنزهای تماسی، بهداشت را رعایت کنید.
آیا فشار خون بالا و فشار چشم بالا یکسان هستند؟
فشار خون بالا (hypertension) و فشار چشم بالا (ocular hypertension) شرایط یکسانی نیستند. در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا هستید، ممکن است فشار داخل چشمهای شما نیز بالا باشد، اما یکی از آنها باعث دیگری نمیشود. حتی اگر این امر باعث افزایش فشار چشم بالا نشود، افراد مبتلا به فشار خون بالا در معرض خطر ابتلا به بیماری آب سیاه (گلوکوم) هستند. در صورت ابتلا به فشار خون بالا، بهتر است در مورد خطرات ابتلا به بیماری گلوکوم با پزشک خود مشورت کنید.
استفاده صحیح از داروهای تجویز شده و پیروی از دستورات متخصص چشم بسیار مهم و ضروری است. عدم استفاده از دارو و قطرههای چشمی میتواند منجر به افزایش بیشتر فشار داخل چشمها شود، که این مسئله میتواند منجر به آسیب عصب بینایی و از دست دادن دائمی بینایی (در اثر گلوکوم) شود.
منابع
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24621-ocular-hypertension
https://www.webmd.com/eye-health/occular-hypertension
کد خبر: 088 /1-م/13-م
سلام میخواستم تجربه خودم و به اشتراک بگذارم. من حدود ۴۳ سال سن دارم ،فشار چشم در حدود ۵۰ داشتم با علائم سر درد و گاهی حالت تهوع خفیف و با دید بسیار کم در چشم چپ که کاملا مه ی شده بود به اضافه که به اصطلاح آلمانیها یک تکه (Wolke) یا ابر از مرکز چشم تا به سمت بالا امتداد داشت. مثلا اگر توی آینه به گردنم نگاه میکردم سرمو نمیدیدم و کاملا محو بود. بیشتر از دو ماه بود که از قرص کورتیزون در دو دوره از 50mg و 80mg به اضافه ۵ قطره متفاوت استفاده میکردم. در نهایت با فشار چشم ۲۷ به زیر تیغ جراح رفتم. عملی که انجام شد این بود که مایع داخل چشم باید کاهش داده میشد و جاش رو با گاز پر کردن و چشم و کاملا در اوردن و شبکیه چشم رو هم لیزر کردن و دوباره همه چیز رو سر جاش گذاشتن و الان سه روزه که توی بیمارستانم و کمی درد دارم. هر یک ساعت پرستارها قطره میریزن توی چشمم .ببینم که نتیجه چی میشه باز به اشتراک میزارم. درضمن این خانم دکتری هم که اینجا تصویرش هست فکر کنم خانم دکتر نصرت باشن که پزشک فوقالعاده ای هستن.
با سلام و به امید بهبودی برای شما دوست عزیز
اگر شخصی مشکل فشار چشم داشته و مایع جمع شده در چشم را با عمل جراحی خارج کرده باشد. متاسفانه، پس از گذشت چند ماه هنوز بینایی خودشو بدست نیاورده و هر دو چشم بینایی نداره. باید چیکار کنه ؟
با سلام و روز بخیر
برای بررسی مشکل این شخص، باید توسط متخصص چشم معاینه شود. جهت دریافت نوبت معاینه میتوانید از لینک زیر استفاده و یا با شماره ۳۶۱۶۳-۰۵۱ تماس بگیرید.
https://portal.ehbina.com/auth/login