با بیماری نیستاگموس آشنا شوید

بیماری نیستاگموس چیست؟ | علت ها، علائم و راه های درمان

بیماری نیستاگموس (nystagmus) نوعی اختلال بینایی است که منجر به حرکت ناگهانی، غیر ارادی و ریتمیک چشم ها می شود. این بیماری معمولا دو چشم را درگیر می‌کند و باعث می شود فرد نتواند چشم های خود را بر روی یک شی خاص، ثابت نگه دارد. این حرکات کاملا غیر ارادی بوده و معمولا به صورت افقی، عمودی یا چرخشی هستند. اختلال بینایی نیستاگموس می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و باعث از دست دادن کنترل بینایی می شود. افراد دارای این مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی در حرکت دچار مشکل می شوند.

 

حرکت چشم ها در این بیماری به دو دسته تقسیم می شود:

 

نیستاگموس تند و سریع: چشم ها یک حرکت بسیار سریع را در یک جهت و به دنبال آن حرکت کندتری را در جهت مخالف انجام می دهند.

نیستاگموس آونگی: حرکات چشم از هر جهت با سرعت برابر حرکت می کنند.

 

 

انواع نیستاگموس

از شایع ترین انواع بیماری نیستاگموس می توان موارد زیر را نام برد:

 

نیستاگموس مادرزادی

بیماری نیستاگموس معمولا مادرزادی می باشد، یعنی نوزاد از بدو تولد به این بیماری مبتلاست. در این عارضه چشم ها همزمان با نوسانات حرکت می کنند. استرابیسم یا انحراف چشم نوع دیگری از بیماری های چشمی است که در کودکان وجود دارد و متفاوت از این عارضه می باشد.

 

نیستاگموس اکتسابی

نیستاگموس اکتسابی می تواند علت های مختلفی داشته باشد:

 

> ابتلا به بیماری های مختلف (مولتیپل اسکلروزیس، تومور مغزی، نوروپاتی دیابتی)

> تصادف (آسیب دیدگی سر)

> مشکلات عصبی در نتیجه اثرات جانبی برخی از داروها

> در موارد نادر نیز بیش فعالی و وجود نور چشمک زن در جلوی یک چشم، می تواند باعث ایجاد نیستاگموس شوند.

 

لازم به ذکر است که، برخی از انواع نیستاگموس اکتسابی را می توان با دارو یا جراحی درمان کرد. البته انتخاب نوع درمان، توسط چشم پزشک و بعد از انجام معاینات تخصصی صورت می گیرد.

تمامی اشکال نیستاگموس غیر ‌ارادی بوده و افراد مبتلا نمی توانند چشم خود را کنترل کنند. گاهی اوقات افرادی که در کودکی مبتلا به نیستاگموس مادرزادی هستند، شدت بیماری و علائم آن در زمان رسیدن به سن بلوغ كمی بهبود می یابد. البته در صورت خستگی و استرس می تواند دوباره عود کند.

 

مشکلات عصبی

همانطور که قبلا اشاره کردیم، بیشتر مبتلایان به نیستاگموس با این بیماری به دنیا می آیند و یا آن را در اوایل زندگی تجربه می کنند. به غیر از مواردی که در اثر ضربه یا بیماری بروز می کند، نیستاگموس در بقیه موارد به خاطر مشکلات عصبی ایجاد می شود.

شایع ترین مشکلات عصبی که باعث به وجود آمدن این بیماری می شوند، عبارتند از:

 

> اپتوکینتیک (مربوط به چشم)

> وستیبولار (مربوط به گوش داخلی)

● افرادی که گوش داخلی آن ها دچار اشکال است، می توانند به نیستاگموس تند و سریع مبتلا شوند. از عوارض شایع این نوع می توان به حالت تهوع و سرگیجه اشاره کرد که در نتیجه حرکت سریع چشم ها به وجود می آید. این نوع از بیماری نیستاگموس معمولا به صورت موقت و در افراد مبتلا به بیماری اختلال گوش داخلی یا منییر (Meniere’s disease) بروز می کند. گاهی اوقات پزشکان برای درمان این نوع نیستاگموس اکتسابی و موقتی، داروی ضد احتقان تجویز می کنند.

 

مشکلات بیماران

گاهی اوقات برخی از مبتلایان نیستاگموس برای داشتن دید بهتر سر خود را می چرخانند یا به یک  نقطه خالی نگاه می ‌کنند. مشکلاتی که مبتلایان به نیستاگموس را درگیر می کند، می تواند تقریبا در تمامی جنبه های زندگی فرد از جمله نحوه برقراری ارتباط، فرصت های تحصیلی و شغلی فرد اثر گذار باشد. در چنین شرایطی دریافت مشاوره روانشناسی می تواند کمک کننده باشد تا فرد بتواند چالش های اجتماعی و شخصی ناشی از این بیماری را پشت سر بگذارد.

 

 

آیا بیماری نیستاگموس قابل درمان است؟

اگر مبتلا به بیماری نیستاگموس هستید، مراجعه به چشم پزشک اولین قدم می باشد. پزشک پس از انجام معاینات تخصصی و تشخیص علت بیماری، بهترین و مناسب ترین درمان را پیشنهاد می دهد. معمولا در اکثر موارد بیماری نیستاگموس درمان قطعی ندارد و دائمی می باشد اما چشم پزشک با تجویز عینک های مخصوص (مانند عینک منشوری) و یا لنز تماسی به افراد مبتلا کمک می کند تا دید بهتری داشته باشد. همچنین تزریق بوتاکس یا داروهایی نظیر باکلوفن (Baclofen) می‌توانند برخی از مشکلات ناشی از نیستاگموس را کاهش دهند، اگرچه نتایج آن ها معمولا موقتی است. در برخی موارد نیز چشم پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد ‌دهد. این امر معمولا وضعیت غیر طبیعی سر را کاهش می دهد و زیبایی را بهبود می بخشد.

 

کمک به کودکان مبتلا به بیماری نیستاگموس

بیماری نیستاگموس معمولا در سنین کودکی تشخیص داده می شود. برخی از روش های کمک کننده به کودکان که برای والدین لازم است، عبارتند از:

 

1. با یک چشم پزشک مجرب مشورت و روند درمانی را آغاز کنید.

2. برای کمک به افزایش دید کودک، عینک یا لنزهای تماسی او را به موقع تعویض کنید.

3. شرح کاملی از بیماری نیستاگموس به معلمان کودک خود ارائه دهید تا این بیماری را بهتر درک کنند، از جمله اینکه چگونه این بیماری در دیدن، یادگیری و تعامل او با سایر کودکان تاثیر می گذارد.

4. به یاد داشته باشید شرایط بیماری نیستاگموس را به اعضای خانواده و دوستان معرفی و توضیح دهید تا محیطی امن و راحت برای کودک فراهم شود.

5. به هیچ عنوان فرزندتان را ناتوان نبینید. کودکان مبتلا به نیستاگموس می توانند یک زندگی عادی داشته باشند، یاد بگیرند و با دوستان خود تعامل داشته باشند.