فارسی
العربية
لیزر شبکیه
لیزر شبکیه یک روش درمانی پیشرفته است که برای درمان بیماری‌های مختلف شبکیه چشم استفاده می‌گردد. در این روش، پرتوهای لیزر به صورت متمرکز بر روی شبکیه چشم قرار می‌گیرند. لیزرهای شبکیه به گونه‌ای خاص طراحی شده‌اند تا بتوانند از طریق بافتی غیر از شبکیه ( عدسی و قرنیه چشم ) بدون آسیب رساندن به آنها عبور کنند.
لیزر شبکیه در درمان بیماری‌های مختلفی مانند رتینوپاتی دیابتی، انسداد ورید شبکیه، دژنراسیون ماکولا، جداشدگی شبکیه و تومورهای چشمی استفاده می‌شود. این روش درمانی به طور معمول در مطب و کلینیک‌های چشم انجام می‌گیرد و قبل از لیزر با استفاده از قطره‌های چشمی، ناحیه مورد نظر بی‌حس می‌شود. معمولا مدت زمان استفاده از لیزر شبکیه کمتر از 30 دقیقه طول کشیده و بیماران می‌توانند بلافاصله پس از آن، به خانه بروند و روز بعد به کار و سایر فعالیت‌های روزانه بازگردند.
همانطور که اشاره شد، این درمان معمولا برای کاهش ورم لکه زرد شبکیه ( ماکولا ) مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در صورت رشد عروق جدید شبکیه، استفاده از روش فوتوکوآگولاسیون ( سوزاندن با پرتو لیزری ) در قسمت‌هایی از شبکیه که خون کافی به آنها نمی‌رسد، می‌تواند خطر خونریزی زجاجیه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
بیماری‌های شبکیه
در بیماری‌های شبکیه ظاهر چشم حتی زمانی که در قسمت‌های خلفی آن خونریزی یا نشت مایع وجود دارد تقریبا همیشه طبیعی است. دید فرد نیز ممکن است با وجود خطرات تهدید کننده بینایی تا مدتی طبیعی باشد و تنها راهی که به متخصص چشم در تشخیص وجود یا عدم وجود خطرات تهدید کننده بینایی کمک می‌کند معاینه کامل چشم و شبکیه می‌باشد. در ادامه برخی بیماری‌های شبکیه چشم را شرح می‌دهیم:
> رتینوپاتی دیابتی ( Diabetic Retinopathy )
دیابت بیماری است که باعث اختلال جریان خون در سرتاسر بدن می‌شود. عروق شبکیه چشم (رتین) در این بیماری ممکن است خونریزی کرده و در نهایت باعث ورم (ادم) شبکیه شود. دید شخص مبتلا به دیابت زمانی تغییر می‌کند که این ورم در ماکولا (ناحیه مربوط به دید مرکزی شبکیه) ایجاد شود. لیزر شبکیه می‌تواند منافذی را که باعث نشت مایع می شوند مسدود کرده و باعث شود که بینایی فرد بیشتر آسیب نبیند. به این بیماری که علت اصلی به وجود آمدن آن دیابت است، رتینوپاتی دیابتی گویند که به طور مستقیم بر روی چشم‌ها ایجاد شده و باعث تغییراتی در رگ‌های خونی چشم می‌گردد. رتینوپاتی دیابتی در ابتدا علامتی نداشته و یا ممکن است با مشکلات چشمی خفیف بروز کند، اما در نهایت باعث کوری فرد می‌شود.
> انسداد ورید شبکیه ( Retinal Vein Occlusion )
گاهی اوقات با بالا رفتن سن و ابتلا به بیماری‌های دیابت و فشارخون عروقی که مسئول خروج خون و مایعات از شبکیه چشم هستند، مسدود شده و باعث تارشدن دید محیطی و مرکزی می‌شود. عروق جدید ایجاد شده ممکن است باعث ایجاد درد شدید و بالارفتن فشار داخل چشم شوند. با استفاده از لیزر شبکیه این تورم باعث کاهش و یا از بین رفتن عروق جدید شود.
> دژنراسیون ماکولا
دژنراسیون ماکولا مرطوب یک بیماری است که باعث رشد عروق خونی غیرطبیعی در زیر و داخل ماکولا می‌شود. خون و مایعات از این عروق خونی جدید نشت کرده و باعث ایجاد تورم و آسیب به ماکولا می‌شوند.
لیزر شبکیه یک روش درمانی است که می تواند برای درمان دژنراسیون ماکولا مرطوب موثر باشد. این روش با تاباندن نور با شدت بالا به شبکیه، بافت‌های غیرطبیعی را از بین برده و جریان خون را بهبود می‌بخشد. لیزر شبکیه به صورت سرپایی انجام می‌گیرد و نیازی به بستری شدن نیست و بیماران پس از آن می‌توانند با کمک یک همراه به خانه بازگردند. توجه کنید، علائم موقتی مانند تاری دید، حساسیت به نور، افت کیفیت بینایی در شب و دیدن لکه‌های سیاه به صورت موقت بوده و با گذشت زمان بهبود می‌یابند.
به خاطر داشته باشید، لیزر شبکیه نمی‌تواند بینایی از دست رفته را بازگرداند و یا بیماری را به طور کامل درمان کند. افراد مبتلا به بیماری‌های شبکیه باید به صورت منظم به چشم پزشک مراجعه نمایند و از چشم‌های خود در برابر نور خورشید با استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد مراقبت نمایند. همچنین، مصرف مواد غذایی سالم و غنی از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها برای حفظ سلامت چشم‌های این افراد ضروری می‌باشد.
بیشتر بدانید: مطالعه بروشور جداشدگی شبکیه
آیا لیزر شبکیه روش‌های مختلف دارد؟
روش‌های مختلف لیزر شبکیه در درمان بسیاری از بیماری‌های شبکیه چشم استفاده می‌گردند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
> لیزر Pan Retinal Photocoagulation ( PRP ): این روش برای درمان افراد دیابتی که رگ‌زایی دارند استفاده می‌شود. در این روش با استفاده از لیزر در قسمت بزرگی از شبکیه، عروق غیر طبیعی و عوامل تولید کننده عروق جدید از بین می‌رود. فوتوکوآگولاسیون با لیزر، یک روش قدیمی‌تر بوده که عروق خونی جدید را تخریب و از نشت خون و مایعات جلوگیری کرده و باعث بهبود بیماران می‌شود.
> لیزر Focal Grid: این نوع لیزر برای درمان ورم شبکیه به کار می‌رود. در بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی یکی از مهم‌ترین علل فقدان بینایی، بروز تورم در ناحیه ماکولا می‌باشد. این نوع از لیزر بر روی بخش‌هایی از شبکیه که دارای تورم می‌باشند انجام می‌شود. هدف فتوکوآگولاسیون این است که از عبور مایعات از پارگی و جدا شدن شبکیه جلوگیری می‌کند. معمولا این روش درمانی کمتر از 15 دقیقه زمان می‌برد.
> لیزر Photodynamic Therapy ( PDT ): در این روش، دارویی حساس به نور، داخل رگ دست تزریق می‌شود. هنگامی که دارو در ضایعات (عروق غیر نرمال) چشم جمع شد، قطره بی‌حسی داخل چشم ریخته شده و لنز مخصوصی برای انجام لیزر پی‌دی‌تی روی چشم قرار می‌گیرد. با تابش لیزر، داروی جمع‌شده در مناطق درگیر با عارضه که بر اساس نتایج تصویربرداری‌ها مشخص شده‌اند، فعال می‌شود. این اقدام باعث بسته شدن عروق مشکل‌دار و درمان بیماری شبکیه شده و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. درمان فتودینامیک یک روش جدید بوده که ابتدا به دست بیمار دارو مخصوص تزریق و سپس آن را با یک لیزر غیر حرارتی فعال می‌کنند. این واکنش شیمیایی ایجاد شده عروق خونی غیر طبیعی را از بین می‌برد و می‌تواند در بیمارانی که عروق خونی آنها در نزدیکی مرکز ماکولا قرار دارند مناسب باشد.
هر یک از این روش‌ها با توجه به نوع بیماری و شرایط بیمار توسط چشم‌پزشک تجویز می‌شود.
دستگاه‌های لیزر شبکیه در بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی بینا
بیمارستان چشم پزشکی بینا مجهز به دستگاه‌های لیزر YAG و لیزر ARGON می‌باشد که در درمان بیماری‌های شبکیه استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی این دو لیزر می‌پردازیم:
> لیزر یاگ ( YAG )
لیزر یاگ می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های چشمی مورد استفاده قرار گیرد. از این لیزر در درمان‌های تکمیلی پس از عمل فیکو و کاشت لنز داخلی چشم استفاده می‌شود. لیزر یاگ می‌تواند ناحیه مرکزی کپسول خلفی عدسی را برداشته و باعث شفاف سازی مسیر بینایی شود و در نتیجه بینایی فرد اصلاح می‌گردد. زمان انجام این عمل چند دقیقه و به صورت سرپایی در کلینیک بیمارستان چشم پزشکی بینا انجام می‌شود و فرد می‌تواند بلافاصله به کار و زندگی عادی خود بازگردد. به طور معمول بینایی فرد یک روز پس از عمل به حداکثر میزان خود خواهد رسید. همچنین، لیزر یاگ در درمان خونریزی‌های ماکولا موثر می‌باشد. در ادامه مقاله با لیزر یاگ بیشتر آشنا می‌شوید:
• لیزر کپسولوتومی
لیزر کپسولوتومی یکی از انواع لیزرهایی است که در درمان بیماری‌های شبکیه چشم استفاده می‌شود. درمان کدر شدن کپسول لنز یا کپسولوتومی با استفاده از لیزر یاگ انجام می‌گیرد. این روش یکی از شایع‌ترین روش‌های بازیابی بینایی مناسب می‌باشد. در عمل‌های آب مروارید (کاتاراکت) که لنزهای داخل چشمی جایگزین عدسی طبیعی و کدر چشم می‌گردد، بینایی فرد به سرعت بهبود می‌یابد. این لنزها به مرور زمان ممکن است غبار گرفته، شفافیت خود را از دست داده و کدر شوند. متخصص چشم با استفاده از لیزر یاگ، پرتو لیزری با سطح انرژی بسیار کم را به مرکز کپسول تابانده و باعث عبور نور از عدسی و بهبود دید بیمار می‌شود.
> لیزر آرگون ( ARGON )
کاربرد لیزر آرگون در درمان بیماری آب سیاه (گلوکوم) با زاویه باریک می‌باشد که ترابکلوپلاستی برای گلوکوم با زاویه باریک نامیده می‌شود. همچنین، با استفاده از لیزر آرگون، پارگی‌ها و شکستگی‌های کوچک شبکیه ترمیم می‌شود. این پارگی‌های کوچک در شبکیه چشم برای افرادی که مشکل نزدیک بینی یا بیماری‌های دیگر دارند با لیزر آرگون قابل درمان می‌باشد. نکته مهم در رابطه با لیزر آرگون این است که این روش از خطر جدا شدن شبکیه در آینده جلوگیری می‌کند.
از کاربردهای دیگر لیزر آرگون می‌توان در درمان بیماری رتینوپاتی دیابتی اشاره کرد. لیزر آرگون می‌تواند رگ‌های خونی غیرطبیعی و اضافی را بسوزاند و در نتیجه بینایی فرد بهبود می‌یابد.
اقدامات قبل و بعد
مراقبت‌های قبل از لیزر کپسولوتومی
• قبل از لیزردرمانی، با استفاده از قطره‌های بی‌حس کننده و گشاد کننده مردمک، چشم‌ها بی‌حس و مردک‌ها کاملا باز می‌شود. معمولا تا 2 ساعت پس از آن دید تار می‌باشد، بنابراین وجود همراه با بیمار ضروری است.
• زمان انجام لیزر کپسولوتومی به میزان کدر شدن کپسول و نظر چشم پزشک بستگی دارد.
• فرد ممکن است پس از لیزر کپسولوتومی ذرات شناور ببیند که پس از مدتی بر طرف می‌شوند.
• همانطور که قبلا توضیح دادیم، لیزر کپسولوتومی به صورت سرپایی انجام می‌گردد و حدود 5 دقیقه زمان می‌برد. در هنگام تاباندن لیزر، لنز کاشته شده آسیبی نمی‌بیند.
مراقبت‌های بعد از لیزر کپسولوتومی
• پرهیز از رانندگی
• پس از لیزر شبکیه و هنگام ورود به فضای باز حتما از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید، زیرا مردمک چشم‌ها باز است.
• در صورت لزوم و با تجویز متخصص چشم قطره‌های کاهنده فشار داخل چشم و قطره‌های ضد التهاب استفاده گردد. معمولا قطره و داروهای حاوی آنتی‌بیوتیک پس از کپسولوتومی ضرورت ندارد.
بیشتر بدانید: اقدامات قبل و بعد از عمل
نکات مهم
> در صورت وجود علائمی مثل تاری دید، از انجام فعالیت‌هایی که نیازمند دقت و ظرافت بالایی هستند، خودداری نمایید. این امر در عرض چند ساعت تا چند روز بهبود می‌یابد.
> در صورت ابتلا به هر یک از بیماری‌های عصبی و روحی، اختلالات هورمونی، MS، کیست تخمدان، حساسیت پوستی و دارویی، بیماری‌های تیروئید، پریودهای نامنظم، سابقه تبخال و دیابت به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، در صورت مصرف برخی داروها مانند: ماینوکسیدیل، فنی‌تویین، سیکلوسپورین، کورتون، ایزوترتینوئین (راکوتان) پزشک خود را مطلع سازید.
بیشتر بدانید: آموزش نحوه صحیح ریختن قطره و پماد
کلام آخر
در زمان انجام لیزر شبکیه، با استفاده از قطره‌های میدراکس و آنستوکائین، چشم‌ها بی‌حس و در نهایت مردمک‌ها باز می‌شوند و سپس سطح شبکیه توسط پرتوهای لیز هدف قرار می‌گیرد. لیزر شبکیه معمولا به صورت سرپایی و حدود 30 دقیقه انجام می‌گیرد. بیمار ممکن است در طول این عمل جرقه‌های نورانی را احساس کند که گاهی اوقات باعث سوزش چشم‌ها می‌شود. همانطور که قبلا ذکر شد این عمل به منظور حفظ دید فرد انجام می‌شود و معمولا، بیمار می‌تواند بلافاصله پس از انجام آن به منزل بازگردد.
آشنایی با تزریق داخل چشمی در بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی بینا مشهد
- معرفی لیزر شبکیه
- بیماری‌هایی که با لیزر درمان می‌شوند
- دستگاه‌های لیزر شبکیه موجود در بیمارستان بینا
- لیزر کپسولوتومی
- مدت زمان انجام لیزر شبکیه
لیزر شبکیه یک روش درمانی پیشرفته است که برای درمان بیماری‌های مختلف شبکیه چشم استفاده می‌گردد. در این روش، پرتوهای لیزر به صورت متمرکز بر روی شبکیه چشم قرار می‌گیرند. لیزرهای شبکیه به گونه‌ای خاص طراحی شده‌اند تا بتوانند از طریق بافتی غیر از شبکیه ( عدسی و قرنیه چشم ) و بدون آسیب رساندن به آنها عبور کنند.
