فارسی
العربية
لنز اسکلرال
لنز اسکلرال یکی از انواع لنزهای تماسی است که برای درمان بیماری‌هایی مانند قوز قرنیه ( کراتوکونوس ) و خشکی چشم قابل استفاده می‌باشد. لنزهای تماسی برای انواع عیوب انکساری مانند نزدیک بینی، دوربینی، تاری دید و پیرچشمی مناسب هستند. لنز اسکلرال برای جلوگیری از کاهش بینایی در اثر قوز قرنیه مناسب می‌باشند. غالبا افراد مبتلا به قوز قرنیه با درمان‌های لیزری معمول درمان نمی‌شوند و گاهی استفاده از عینک نیز برای این افراد راحت نیست. با پیشرفت تکنولوژی لنزهای تماسی و ارائه روش‌های درمانی جدید، استفاده از انواع لنز اسکلرال در درمان مشکلات قرنیه مانند قوز قرنیه و نازکی قرنیه توصیه می‌شود.
> اندازه این لنزها در مقایسه با لنزهای سخت دیگر بزرگتر بوده و محل قرارگیری آن‌ها بر روی صلبیه می‌باشد. جنس لنز اسکلرال نه سخت است و نه نرم، به همین علت با ایجاد حس راحتی در چشم فرد بینایی بهتری را ارائه می‌دهد.
> لنز اسکلرال به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بر روی سطح قرنیه قرار می‌گیرند و کمتر بر روی صلبیه که حساس‌تر هست قرار می‌گیرند. استفاده از این لنزها اغلب برای افراد مبتلا به قوز قرنیه راحت‌تر می‌باشد.
> این لنزها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با پلک زدن حرکت چندانی ندارند و یا بدون حرکت هستند. در نتیجه در مقایسه با لنزهای دیگر بر روی چشم پایدارتر می‌مانند.
انواع لنز اسکلرال
لنز اسکلرال بر اساس اندازه‌ی قطرشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند: لنزهای کورنئو-اسکلرال، لنزهای نیمه اسکلرال، لنزهای مینی اسکلرال و لنزهای فول اسکلرال
رایج‌ترین نوع این لنزها مینی اسکلرال بوده و تقریبا در همه بیماران این نوع لنز تجویز می‌شود. قطر لنزهای مینی اسکلرال میتواند از ۱۵ تا ۱۸ میلی‌متر باشد که با توجه به کارخانه سازنده این عدد ممکن است کمی متفاوت باشد. لنزهای مینی اسکلرال به دلیل اندازه مناسبی که دارند ( نه خیلی کوچک هستند که باعث ناراحتی بیمار شوند و نه خیلی بزرگ هستند که گذاشتن و برداشتن آن‌ها سخت باشد ) بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده‌اند.
لنزهای کورنئواسکلرال سایز کوچکی داشته و استفاده از آن‌ها در افرادی با خشکی چشم شدید، قوز قرنیه شدید و یا سابقه پیوند قرنیه خیلی راحت نیست.
لنزهای فول اسکلرال سایز بزرگی دارند و قطر آن‌ها معمولا ۱۸ تا ۲۴ میلی‌متر می‌باشد. با توجه به این مقیاس، گذاشتن و برداشتن این لنزها از چشم ممکن است سخت باشد.
ممکن است افراد تصور کنند، عملکرد لنز فول اسکلرال بهتر از لنز مینی اسکلرال باشد. اولویت استفاده در تمام افراد با لنزهای مینی اسکلرال می‌باشد. در برخی بیماری‌های بسیار نادر که به هیچ عنوان امکان تجویز لنزهای مینی اسکلرال وجود نداشته باشد ممکن است مشکل بیمار با لنزهای فول اسکلرال قابل رفع باشد که البته در عمل این موارد بسیار نادرند و خوشبختانه لنزهای مینی اسکلرال مشکل تمام بیماران را پوشش می‌دهند.
یکی از مزیت‌های مهم لنزهای مینی اسکلرال قابلیت انتخاب اندازه‌های متفاوت در بیماران مختلف است. اکثر شرکت‌های تولیدکننده لنزهای مینی اسکلرال امکان تولید این لنزها را در اندازه‌های مختلف از ۱۵ تا ۱۸ میلی‌متر دارند. برای بیمارانی که چشم کوچکی دارند و شکاف بین پلک آن‌ها تنگ می‌باشد، ممکن است از لنزهای مینی اسکلرال کوچک با سایز ۱۵ یا 15/5 میلی‌متر استفاده شود اما در بیماران دارای چشم‌های درشت و یا چشم‌های بیرون زده، ممکن است از سایزهای بزرگتر مانند 16/5 یا ۱۷ میلی‌متر برایشان تجویز شود. امکان انتخاب در ویژگی‌های مختلف لنزهای اسکلرال باعث شده است که تقریبا در تمام بیماران با هرگونه بیماری و مشکلات چشمی قابل تجویز باشد.
لنزهای مینی اسکلرال به دو حالت تک دید و یا چند دید ( مولتی فوکال ) تولید می‌شوند. لنزهای تک دید رایج‌ترین نوع لنزهای مینی اسکلرال هستند که تقریبا در اغلب بیماران تجویز می‌شوند. لنزهای مینی اسکلرال مولتی فوکال در حالت‌های چند کانونه و یا دو دید طراحی می‌شوند و برای افرادی قابل تجویز هستند که به پیرچشمی مبتلا شده باشند. افرادی که در سنین بالای ۴۰ سال نیاز به عینک دور و همزمان نیاز به عینک نزدیک پیدا می‌کنند، اما تمایل به استفاده از عینک ندارند می‌توانند از لنزهای اسکلرال مولتی فوکال استفاده کنند تا دید دور و دید نزدیک به طور همزمان واضح‌تر شده و فرد دیگر نیازی به عینک نخواهد داشت.
کاربرد لنز اسکلرال
لنزهای مینی اسکلرال برای انواع مشکلات چشمی و با دو هدف مختلف ممکن است تجویز شوند. یک هدف میتواند اصلاح ضعیفی چشم و بهبود دید بیمار باشد و هدف دوم میتواند درمان بیماری‌های مختلف سطح چشم باشد.
برخی از کاربردهای لنز اسکلرال به شرح زیر است:
• افراد مبتلا به قوز قرنیه و بیماری‌های مشابه آن از جمله دژنراسیون پلاسید مارجینال ( PMD ) و کراتوگلوبوس
• افراد مبتلا به خشکی چشم متوسط یا شدید
• افرادی با انواع عیوب انکساری مانند: پیرچشمی، نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و...
• افراد مبتلا به سندروم استیون جانسون
• بیماران مبتلا به آسیب‌های قرنیه ناشی از دیابت
• مبتلایان به بیماری گریوز چشمی ناشی از پرکاری تیروئید
• افرادی که پارگی قرنیه دارند
• افرادی که عمل پیوند قرنیه انجام دادند
• افرادی که عمل لیزیک، پی‌آرکی و دیگر عمل‌های مشابه داشتند و دچار عوارض شده‌اند
• افرادی با قرنیه نازک
• افرادی با آستیگماتیسم خیلی بالا
• افرادی که تنها یکی از چشم‌های آن‌ها به شدت ضعیف است
• افرادی با آسیب‌های شیمیایی سطح چشم مانند سوختگی‌های اسیدی
• افرادی که دچار سوختگی‌های حرارتی صورت و چشم شده‌اند
• افرادی که به هر دلیلی چشم‌شان بسته نمی‌شود
• بیمارانی که به دلیل عفونت چشم دچار مشکلات و ناهمواری قرنیه شده‌اند
• افرادی که به هر دلیل عینکی بوده و تمایلی به استفاده از عینک ندارند، فارغ از اینکه میزان ضعف بینایی آن‌ها چه نوعی می‌باشد تا بتوانند به‌راحتی از لنز اسکلرال به عنوان جایگزین عینک استفاده کنند.
آیا استفاده از لنز اسکلرال فایده‌ای دارد؟
در ابتدای مقاله به بررسی چند مورد از فواید لنز اسکلرال پرداختیم. در ادامه به بررسی موارد دیگر می‌پردازیم:
• بینایی چشم‌ها با استفاده از لنز اسکلرال شفاف‌تر و بهتر می‌شود.
• این لنزها از قرنیه محافظت کرده و از بروز مشکلات و بیماری‌های قرنیه جلوگیری می‌کنند.
• لنز اسکلرال با قرنیه تماسی نداشته و بر روی صلبیه ( اسکلرا ) قرار می‌گیرد، در نتیجه استفاده از این لنزها بسیار راحت می‌باشد.
• استفاده از لنز اسکلرال برای درمان آستیگمات‌های نامنظم بهترین نوع درمان است.
• لنز اسکلرال میدان دید بیشتری نسبت به نمونه‌های مشابه دارند.
• همانطور که قبلا اشاره شد، لنز اسکلرال برای خشکی چشم ناشی از انواع بیماری‌های چشمی مناسب خواهد بود. این لنزها با ایجاد یک مخزن اشکی در پشت لنز، میتواند رطوبت و اکسیژن لازم را به چشم‌ها برساند.
تشخیص نوع لنز اسکلرال چگونه است؟
تشخیص و انتخاب نوع لنز اسکلرال بر عهده بینایی سنج ( اپتومتریست ) می‌باشد. بینایی سنج تشخیص می‌دهد که آیا این لنز برای چشم‌های فرد مناسب است یا خیر.
مراقبت از لنز اسکلرال به چه صورت می‌باشد؟
لنز اسکلرال به مراقبت زیادی نیاز دارند، در غیر این صورت میتواند باعث انتقال انواع آلودگی و در نتیجه ایجاد عفونت در چشم شود. لنز اسکلرال نیز مانند دیگر لنزهای تماسی نیازمند مراقبت هستند. برخی از مراقبت‌های بهداشتی لنز اسکلرال در زیر آمده است:
دست‌های خود را قبل از دست زدن به لنزها و چشم‌ها به خوبی بشویید.
چند قطره از محلول لنز تماسی چند منظوره را بر روی کف دست و لنز ریخته، پس از آن با انگشت خود به مدت حداقل 10 ثانیه در هر طرف مالش دهید. بهتر است سطح پشتی ( مقعر ) لنزها با حرکت دادن انگشت شصت خود روی سطح، تمیز گردد.
نکته مهم: لنز اسکلرال را تنها با محلول چند منظوره بشویید.
در صورت استفاده نکردن از لنز اسکلرال، درپوش محفظه لنزها را محکم ببندید.
پس از هر بار شستشو در محفظه لنزها قرار داده و محلول تازه به آن اضافه کنید تا سطح آن را بپوشاند.
محفظه لنزها ( کیت لنزها ) را هر سه ماه بهتر است تعویض کنید.
نکات مهم
> خوابیدن با لنزهای تماسی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. لنزها با جذب ذرات گرد و غبار و سپس تماس با چشم موجب ساییدگی قرنیه خواهند شد. در نتیجه خراش‌های ایجاد شده محل تجمع باکتری و ویروس شده و این امر باعث عفونت چشم می‌شود. عفونت چشم در برخی موارد بینایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
> از استفاده طولانی مدت لنزهای تماسی نیز خودداری نمایید. زیرا ممکن است دچار قرمزی یا ورم چشم شود.
> در صورت ایجاد هرگونه خراش و زخم قرنیه باید هر چه سریع‌تر به چشم پزشک مراجعه نمایید.
> اگر قصد دارید تا لنزهای خود را تعویض کنید، حتما با تجویز چشم پزشک باشد.
> از معاینات دوره‌ای و منظم چشم‌ها غافل نشوید. این امر سبب می‌شود تا در صورت بروز هرگونه مشکل و بیماری، در مراحل اولیه درمان صورت گیرد.
> به خاطر داشته باشید، در اثر بروز مواردی چون درد چشم، دید تار و مبهم، حساسیت به نور، قرمزی چشم، زخم قرنیه، حساس شدن چشم، رشد بیش از اندازه مویرگ‌های خونی در اطراف چشم به چشم پزشک مراجعه نمایید.
استفاده از لنزهای معمولی ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در چشم شده و بینایی فرد را بهبود نبخشد. بنابراین لنز اسکلرال برای افرادی با مشکلات جدی‌تر، بهترین نوع درمان بوده و معمولا باعث بهبود و درمان فرد می‌شود.
سوالات متداول لنز اسکلرال
آیا لنز اسکلرال رنگی وجود دارد؟
بله لنز اسکلرال در رنگ‌های مختلف، تهیه و تولید می‌شود، اما بیشتر نوع بی‌رنگ آن کاربرد درمانی دارد.
لنز اسکلرال را چه مدتی زمانی می‌توان استفاده کرد؟
می‌توانید از این لنز به مدت ۱۶ ساعت در روز استفاده کنید.
دوام و ماندگاری لنز اسکلرال به چه شکل است؟
اگر از این نوع لنز به‌درستی مراقبت کنید، تقریبا تا دو سال دوام خواهند داشت.
