با بیماری تیروئید چشمی آشنا شوید

بیماری تیروئید چشمی

 

 

غده تيروئيد، غده کوچکی در جلوی گردن است که هورمون‌هایی را فراهم می‌کند که از طریق جریان خون به کلیه اندام‌ها می‌رسد و سوخت و ساز پايه بدن راتنظيم مى‌کند. اگر غده تیروئید به هر دلیلی ناکارآمد شود و کم کار یا پرکار شود، در کلیه اندام‌های بدن تاثیرات نامطلوبی می‌گذارد.

 

اختلالات غده تیروئید چند دسته هستند؟

 

• اختلال کم کاری تیروئید ( hypothyroidism )

از جمله علائمی که در صورت اختلال کم کارى تیروئید، بدن را درگیر می‌کند می‌توان به افزایش وزن بدن، کاهش سطح انرژى و افزایش احساس خستگى در بدن اشاره کرد.

• اختلال پرکاری تیروئید ( hyperthyroidism )

علائم اختلال پرکارى تيروئيد به صورت لاغرى، تعريق، لرزش دست‌ها، افزايش حساسيت به گرما و افزايش اشتها مى‌باشد.

 

در واقع بیماری تیروئید چشمی یک بیماری خود ایمنی است. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن بافت داخل و اطراف چشم‌ها را به اشتباه یک مهاجم خارجی در نظر می‌گیرد و به آن حمله می‌کند و سپس با ترشح نوعی آنتی‌بادی به چربی‌ها، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های داخل چشم‌ها آسیب می‌زند و باعث التهاب در بافت‌های اطراف و پشت چشم‌ها می‌شود. توصیه می‌شود که افراد مبتلا به تیروئید چشمی تحت نظر مداوم چشم پزشک و متخصص بیماری‌های غدد داخلی قرار گیرند. همانطور که در ابتدا ذکر شد، غده تیروئید در این بیماری هورمون بیشتری تولید می‌کند که باعث پرکاری تیروئید می‌شود و این هورمون‌های اضافی متابولیسم را افزایش می‌دهند. در بیماری تیروئید چشمی ( Thyroid eye disease: TED ) یا بیماری گریوز ( Graves’ ophthalmopathy ) بزرگی ماهیچه‌های چشم ( علت دوبينى )، وجود سلول‌هاى التهابى در پلک‌ها و غدد اشکی و افزایش بافت چربی در پشت چشم ( علت بيرون زدگى چشم‌ها یا پروپتوز ) از علائم این بیماری می‌باشد.

 

در برخی موارد تورم و خشکی ماهیچه‌های چشم باعث می‌شود که دیگر دو چشم در یک مسیر و همزمان با هم حرکت نکنند که این شرایط باعث دوبینی در فرد می‌شود. در موارد نادر در این بیماری، اگر به نورون‌های پشت چشم فشار وارد شود و یا در صورتی که پلک‌ها به خوبی بسته نشوند در جلوی چشم باعث ایجاد زخم شده که این شرایط باعث کاهش قدرت بینایی در فرد خواهد شد. این بیماری با التهاب مدار چشم‌ها شروع می‌شود که به صورت ورم پلک‌ها، بیرون زدگی چشم‌ها ( پروپتوز )، جمع شدن پلک‌ها و گاهی اوقات استرابیسم ( انحراف چشم‌ها ) و معمولا بدون درد ظاهر می‌شود. پیشرفت و شدت بیماری تیروئید چشمی ( افتالموپاتی تیروئید ) بسیار متفاوت بوده و در برخی موارد حتی منجر به خطر از دست دادن بینایی نیز می‌شود. بنابراین، بهتر است انواع بیماری‌های تیروئیدی را جدی بگیرید.

 

پرکاری تیروئید با بیماری تیروئید چشمی مرتبط است. اگر مبتلا به انواع بیماری‌های غده تیروئید به خصوص پرکاری تیروئید هستید، باید مراقب علائم مشکوک چشم‌هایتان باشید و سطح هورمون‌های تیروئیدی خود را از طریق آزمایش تیروئید و داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، ثابت نگه دارید.

 

 

علائم بيمارى تيروئيد چشمى

این بیماری علائم بسیار متفاوت و زیادی دارد. سوزش و خارش چشم‌ها، اشک ريزش، درد چشم و احساس دوبينى مى تواند از جمله این علائم باشد. متخصصان چشم پزشکی در زمان معاينه با مواردی مانند باز شدگى پلک‌ها و حالت خيرگى، بيرون زدگى چشم‌ها، محدوديت حرکات چشم و کاهش ديد به علت فشار به عصب بينايی روبرور می‌شوند. این بيمارى مى‌تواند از نظر التهابى، فعال يا غيرفعال باشد و علاوه بر علائم فوق در حالت فعال دارای علائمی مانند قرمزى و تورم ملتحمه و پلک‌ها می‌باشد. به دليل بازماندن پلک‌ها سطح کره چشم‌ها خشک شده که همين مورد باعث خراش قرنيه، زخم قرنیه و در نهایت نابينايی مى‌گردد.

برخی از علائمی که ممکن است با تیروئید چشمی همراه باشد عبارتند از:

 

اختلال در بینایی

احساس جسم خارجی در چشم‌ها

اختلالات عضلانی چشم با دوبینی و انحراف چشم ( استرابیسم )

کاهش حدت بینایی به دلیل فشرده سازی عصب بینایی

افزایش فشار داخل حفره چشم و سردرد عمیق که با حرکات چشم بدتر می‌شود.

خستگی سریع چشم‌ها هنگام کار با کامپیوتر، تماشای تلویزیون، مطالعه و رانندگی

 

به خاطر داشته باشید اگر پلک‌ها یا اطراف چشم فرد متورم باشد و همزمان مبتلا به کم کاری تیروئید نیز باشد، ممکن است به بیماری تیروئید چشمی مبتلا نباشد. معمولا این علایم بعد از مصرف قرص لووتیروکسین ( levothyroxine ) برطرف خواهند شد. گاهی اوقات تشخیص این بیماری دشوار است و فرد ممکن است به ورم ملتحمه ( conjunctivitis ) و یا آلرژی فصلی مبتلا باشد. در این شرایط تشخیص تیروئید چشمی بسیار دشوار است و فرد باید با دقت بیش‌تری تحت نظر قرار بگیرد.

 

چه عواملی خطر ابتلا به بیماری تیروئید چشمی را افزایش می‌دهند؟

• جنسیت

بیماری تیروئید چشمی، زنان 40 تا 60 سال را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه احتمال دارد مردان بیشتر به شکل شدید این بیماری مبتلا شوند.

 

• وراثت

بیماری تیروئید چشمی دارای یک مولفه ژنتیکی بوده و افرادی که یکی از اعضای خانواده آن‌ها به این بیماری یا یک بیماری خودایمنی دیگر مثل دیابت یا مالتیپل اسکلروزیس ( MS ) مبتلا هستند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری تیروئید چشمی قرار می‌گیرند.

 

• سن

بیماری تیروئید چشمی بیشتر در دوران میانسالی رخ می‌دهد. سن بروز بيمارى 40 تا 60 سال می‌باشد.

 

• عوامل محيطى

دخانيات، باعث شروع و تشديد بيمارى و عدم پاسخ به درمان مى شود و حتما بايد کنار گذاشته شود.

 

آیا بیماری تیروئید چشمی درمان دارد؟

درمان بيمارى تیروئید چشمی، توسط متخصص چشم پزشکی، متخصص غدد و گاهی اوقات راديوتراپيست انجام مى‌شود. ارزيابى و معاینه کامل و دقیق از میزان ديد و بینایی بيمار، وضعيت پلک‌ها، تصویربرداری سرعصب و قرنيه، فشار چشم‌ها و ميدان بينايی ضرورى است. همزمان لازم است وضعيت تيروئيد بيمار توسط متخصص غدد به حالت نرمال برگردانده شود. سیر تکامل بيمارى تیروئید چشمی بين 6 ماه تا 2 سال است و سپس بيمارى وارد فاز خاموشى مى‌شود و عوارض آن بايد درمان گردد. در بیماری تیروئید چشمی، معاینه توسط متخصص‌های چشم پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت مشکوک بودن به عملکرد غده تیروئید، در ابتدا معاینه کامل چشم پزشکی صورت می‌گیرد.

 

چشم پزشک می‌تواند با استفاده از دستگاه اگزوفتالمومتر میزان قابلیت تحرک چشم‌ها را اندازه‌گیری کند. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا توموگرافی کامپیوتری روش انتخابی برای تشخیص اوربیتوپاتی غدد درون‌ریز ( بیماری تیروئید چشمی ) است. تصویربرداری می‌تواند برای ارزیابی بافت‌ها و ماهیچه‌های حفره چشم استفاده شود و همزمان علت‌های دیگر بیماری مانند تومور را رد کند.

 

اگر بيمارى با علائم التهابى همراه باشد، در ابتدا بايد با داروهاى ضد التهاب اين علائم برطرف گردد. علائم التهابى شامل تورم و پرخونى پلک و ملتحمه و درد خلف کره چشم مى‌باشد. داروى اصلى جهت رفع اين مشکل کورتیکواستروئیدها هستند که مى‌توانند به صورت خوراکى و يا تزريق وريدى تجويز گردند. عوارض اين داروها شامل افزايش وزن بدن، مشکلات و ناراحتی‌های گوارشى، بالا رفتن فشار و قند خون مى‌باشد. به طور معمول تزريق وريدى نتيجه بهتر و عوارض کمترى دارد. در صورت مقاومت به این داروها و عدم رفع التهاب، داروهاى سرکوب کننده سيستم ايمنى و در موارد شدیدتر راديوتراپى نیاز خواهد بود. اقدامات درمانى سرپايی شامل ترک دخانيات، استفاده از اشک مصنوعى و پمادهاى چشمى، بستن شبانه چشم‌ها و بلند بودن زير سر هنگام خواب است.

 

 

چه مواردی در بیماری تیروئید چشمی اورژانسی تلقی می‌شود؟

زمانیکه بيرون زدگى بيش از حد چشم‌ها، باعث ایجاد خشکی سطح قرنیه و در نتیجه خراش قرنیه شود، ادامه اين روند ممکن است منجر به زخم قرنیه و نابينايی فرد گردد. در این شرایط لازم است بلافاصله تحت درمان دارويی و جراحى قرار گيرد. مورد بعدی زمانى رخ می‌دهد که عصب بينايی به علت تحت فشار قرار گرفتن توسط عضلات بزرگ، به آرامى کارايی خود را از دست داده و بيمار به سمت نابينايی پيش خواهد رفت. تشخيص اين مورد در اوايل بيمارى دشوار است و باید با معاینه‌های مختلف شناسایی شود. زمانیکه تشخيص داده شد، درمان با تزريق استروييد و يا انجام عمل صورت می‌گیرد. در موارد خفيف بيمارى تیروئید چشمی، فرد به زندگى عادى باز می‌گردد، اما در موارد شديدتر معمولا قسمتى از عوارض بیماری مانند قسمتى از بيرون زدگى چشم‌ها يا دوبينى باقى مى‌ماند. به طور کلی بيمارى تیروئید چشمى باعث کاهش کيفيت زندگى مى‌شود و هدف از این درمان‌ها بازگرداندن قسمتى کيفيت از دست رفته و کمک به بهبود روند بينايی، ظاهرى و زندگى بيمار مى باشد.

 

بیماری‌های تیروئیدی اغلب در افرادی با سابقه‌ خانوادگی رخ می‌دهند. بنابراین اگر کسی از اعضای خانواده به این بیماری‌ها مبتلا باشد، فرد هم باید برای گرفتن آزمایش‌های پزشکی لازم به صورت مداوم تحت نظر پزشک باشد.

بیماری تیروئید چشمی می‌تواند تغییرات قابل ‌توجهی در چهره افراد ایجاد کند و متاسفانه ممکن است به طور کامل قابل درمان نباشد. افسردگی در افراد مبتلا به این اختلال بسیار رایج است. این تغییرات می‌تواند باعث ناراحتی عاطفی قابل توجهی برای مبتلایان به این بیماری شود.

 

برخی از توصیه‌های پزشکی در رابطه با بیماری تیروئید چشمی

• مکمل‌های سلنیوم مصرف کنید.

• اگر سیگاری هستید، آن را کنار بگذارید.

• از نوسانات سطح هورمون‌های تیروئیدی خود آگاه باشید.

• اگر مبتلا به بیماری تیروئید چشمی فعال هستید از درمان با ید رادیواکتیوی خودداری کنید.

 

 آشنایی با کلینیک فوق تخصصی قرنیه در بیمارستان چشم پزشکی بینا